Oudere honden of katten hebben vaak een witte, grijze of blauwachtige waas over hun ogen. En meer specifiek: over de pupillen van hun ogen. Wat is dit? Veel mensen denken automatisch dat dit staar is, en dat de hond of kat (bijna) blind is. Gelukkig is dit niet altijd het geval. Hoe zit het nu precies? Om vast te stellen wat er aan de hand is, moeten we eerst begrijpen hoe een oog is opgebouwd.
Anatomie van het oog
Centraal in de iris van het oog bevindt zich de pupil. Dit is een ronde opening bij de hond. Bij de kat is de pupil spleetvormig. De pupil wordt groot bij weinig licht en klein bij veel licht.
Achter de iris en de pupil bevindt zich de lens. Met de lens wordt het binnenkomende beeld scherp gesteld op het netvlies, zodat je huisdier goed kan zien. De lens behoort daartoe helder te zijn. Een niet-verouderde, gezonde lens is dan ook compleet helder en transparant en kan zo het licht en het binnenkomende beeld goed doorlaten naar het netvlies.
De witte, grijze of blauwachtige waas die je kunt zien in de pupillen van je huisdier komt doordat de lens of het lenskapsel troebel wordt. Hierdoor kan het zicht van je huisdier minder worden, maar dit hoeft niet – dat hangt namelijk af van de oorzaak van de troebeling van de lens.
Een troebel wordende lens – oorzaken
Vertroebeling van de lens komt heel veel voor bij honden en katten. De twee meest voorkomende oorzaken zijn:
- Lens sclerose
- Cataract, oftewel: staar
Lens sclerose en staar zijn twee van de meest voorkomende oogproblemen bij honden en katten ouder dan 9 jaar. Er wordt geschat dat 50% van de honden ouder dan 9 jaar en 100% van de honden ouder dan 13 jaar één van beide aandoeningen heeft.
Lens sclerose
Lens sclerose is de medische term voor een witgrijze tot blauwachtige waas die zich in de ooglens ontwikkelt bij honden en katten van middelbare tot oudere leeftijd. Lens sclerose wordt beschouwd als een normale verandering in de ouder wordende lens. Dit verouderingsproces kan optreden vanaf circa 6-8 jarige leeftijd.
Hoe ontstaat lens sclerose?
De ooglens bestaat voor een groot deel uit lensvezels. Lensvezels worden gedurende het hele leven geproduceerd, maar de lens wordt niet groter. Doordat de lens zich in een strak kapsel bevindt, zal verdichting van de lens, ook wel lenssclerose genoemd, optreden. De kern van de lens wordt daarbij steeds dichter.
Wat zie je aan het oog van je huisdier bij lens sclerose?
Het centrale deel van de honden- of kattenlens vertoont een steeds duidelijk wordende grijze/grauwe waas of troebeling (sclerose). Dit uit zich in een witgrijze tot blauwachtige verkleuring van de pupil. Met het verstrijken van de jaren wordt de lens sclerose steeds zichtbaarder. Lens sclerose komt vrijwel altijd symmetrisch en in beide ogen voor bij honden en katten. Het wordt het gemakkelijkst waargenomen wanneer de pupil verwijd is.
Wordt mijn hond of kat met lens sclerose blind?
Lens sclerose is een normaal fenomeen en veroorzaakt géén blindheid, omdat de lens transparant blijft. Alleen in fel daglicht, wanneer de pupil klein is, kan er een minimale zichtbeperking optreden.
Is lens sclerose hetzelfde als staar?
Lens sclerose wordt ook wel eens ouderdomsstaar genoemd, maar dit is verwarrend, want eigenlijk is er geen sprake van staar. Het is wel zo dat huisdieren met lens sclerose uiteindelijk staar kunnen krijgen, maar er bestaat geen causaal verband tussen de twee aandoeningen. Als jouw huisdier lens sclerose heeft, heeft hij dus geen grotere kans op staar, anders dan door veroudering in het algemeen.
Cataract / Staar
Cataract of staar is een abnormale vertroebeling van de ooglens. Staar veroorzaakt, in tegenstelling tot lens sclerose, wél een verminderd gezichtsvermogen. Doordat de lens troebel wordt, laat hij namelijk minder of geen licht meer door, waardoor het netvlies minder of geen beeld meer kan ontvangen.
Er zijn meerdere benamingen voor staar. Dat is soms wat verwarrend. Naast cataract wordt staar ook wel ‘grauwe staar’ genoemd. Vroeger werd de term ‘grijze staar’ veel gebruikt. Met ‘groene staar’ wordt een andere oogziekte bedoeld, namelijk glaucoom.
Hoe ontstaat staar?
Er bestaan verschillende oorzaken van staar. Veel voorkomende oorzaken zijn:
- Erfelijk bepaald: erfelijke staar komt bij veel verschillende hondenrassen voor. Rassen die gevoelig zijn voor staar zijn onder andere de Cocker Spaniel, Labrador en Golden Retriever, Franse Poedel, Boston Terrier en de Welsh Springer Spaniel, om er maar een paar te noemen.
- Als gevolg van suikerziekte. Hierbij zijn veel drinken en veel plassen ook belangrijke symptomen.
- Trauma van het oog door bijvoorbeeld een harde trap of aanrijding.
- Straling (UV-licht).
- Andere oogaandoeningen zoals bijvoorbeeld ontsteking van de binnenste delen van het oog (uveïtis), loslating van de lens en netvliesafwijkingen zoals retina degeneratie of PRA.
Wat zie je aan het oog van je huisdier bij staar?
Staar kan voorkomen aan één oog of aan beide ogen. Staar uit zich meestal als een witte, witgrijze of grauwige waas in de pupil van het oog. Als de staar erger wordt, kan het opvallen dat de hond of kat minder gaat zien.
Wordt mijn hond of kat met staar blind?
Als de staar minder dan 30% van de lens in beslag neemt of als slechts één oog is aangetast, veroorzaakt dit zelden een verminderd gezichtsvermogen. Wanneer de staar ongeveer 60% van het totale lensoppervlak bedekt, zal de hond of kat wel duidelijk minder goed zien. Als de dekking 100% van de lens bedraagt, zal de hond of kat blind zijn aan het aangetaste oog. Of de staar statisch blijft of verergert, hangt af van het type staar, het ras en andere risicofactoren.
Kan staar worden behandeld?
Als het netvlies en de rest van het oog nog in goede conditie verkeren kan er eventueel een staaroperatie worden overwogen bij ernstige staar. Deze operatie gebeurt door een oogspecialist.
Wat is groene staar?
Met wat in de volksmond ‘groene staar’ wordt genoemd wordt een totaal andere oogziekte bedoeld, namelijk glaucoom. Hierbij is de oogdruk te hoog, wat kan leiden tot een witte of witblauwe waas over het gehele hoornvlies (dus niet alleen in de lens en de pupil zoals bij staar). Glaucoom is een spoedgeval omdat het onbehandeld kan leiden tot ernstige schade aan het oog.
Op welke manier kun je staar voorkomen?
Er bestaat helaas nog geen manier om met medicatie o.i.d. staar te voorkomen of de progressie van staar te vertragen.
Wel is het van belang om uw huisdier in goede conditie te houden. Een gezond huisdier in goede conditie veroudert namelijk minder snel. Mogelijkheden om de conditie van uw huisdier te verbeteren zijn er qua voeding, gewichtsoptimalisatie, bewegingsoptimalisatie, en ondersteuning met supplementen. Wilt u hier meer informatie over, neem dan gerust contact met ons op.